نقد و روانشناسی فیلم

جوکر 2024

فیلم جوکر به کارگردانی تاد فیلیپس، با تمرکز بر شخصیت «آرتور فلک»، به تحلیل لایه‌های روانی و اجتماعی یک فرد درگیر با مشکلات روحی می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه جامعه و محیط‌های آسیب‌زا می‌توانند افراد را به سوی ناهنجاری‌های رفتاری و حتی جنون سوق دهند.

در این فیلم، شاهد نوعی از «جنون مشترک» یا به تعبیری، «جنون اجتماعی» هستیم؛ وضعیتی که در آن دردها و رنج‌های فردی آرتور، در تعامل با نادیده‌گیری و فشار اجتماعی، به یک خشم جمعی تبدیل می‌شود. شخصیت جوکر به نمادی از اعتراض و واکنش غیرقابل کنترل به بی‌عدالتی تبدیل می‌شود و این به بیننده یادآور می‌شود که روان انسان تا چه حد در برابر فشارهای روانی و اجتماعی آسیب‌پذیر است.

در فیلم جوکر: جنون مشترک (Joker: Folie à Deux)، که دنباله‌ای بر فیلم جوکر محصول ۲۰۱۹ است، لیدی گاگا نقش «هارلی کوئین» را ایفا می‌کند. این شخصیت در داستان جوکر، روانپزشکی است که در بیمارستان روانی آرکهام مشغول به کار است و در آنجا با «آرتور فلک» یا همان جوکر آشنا می‌شود. با گذشت زمان، او تحت تأثیر شخصیت کاریزماتیک و پیچیدهٔ جوکر قرار می‌گیرد و به‌ تدریج به او علاقه‌مند می‌شود. این علاقه به حدی پیش می‌رود که خود هارلی نیز دچار بحران‌های روانی می‌شود و وارد نوعی «جنون مشترک» (folie à deux) یا جنون دوتایی می‌شود.

در این فیلم، گاگا سعی کرده ابعاد جدیدی از پیچیدگی و آسیب‌های روانی این شخصیت را به تصویر بکشد و تعاملش با جوکر را عمیق‌تر کند. این رابطه نه تنها ابعاد روانی شخصیت هارلی را آشکار می‌کند، بلکه بر خطرات وابستگی‌های ناسالم و تاثیرات متقابل روانی شخصیت‌ها در موقعیت‌های تنش‌زا نیز تمرکز دارد.